“Tôi lập gia đình cách đây 5 năm và tích cóp được 600 triệu đồng. Bố mẹ hai bên hỗ trợ 500 triệu đồng, tổng cộng 1,1 tỷ đồng. Vợ chồng tôi dự định sẽ vay mượn thêm khoảng hơn 1 tỷ để mua nhà ở khu vực ngoại thành, nhưng qua môi giới, đi xem trực tiếp thì chúng tôi bị “shock” vì giá nhà tăng lên quá cao, gấp 3-4 lần số tiền chúng tôi hiện có. Do đó, kế hoạch mua nhà đành phải hoãn lại thêm vài năm nữa, hạn chế vay mượn quá nhiều”.
“Vợ chồng tôi là công chức nhà nước, đồng lương eo hẹp nên phải thuê nhà trọ gần 10 năm nay. Để ổn định cuộc sống, mới đây, hai vợ chồng quyết định vay mượn thêm để mua một căn hộ vùng ven ở ngoại thành Hà Nội. Tuy nhiên, tham khảo giá thì được biết, giá 1 căn hộ đã tăng cao gấp 2-3 lần so với trước đó, trung bình 2,5-3,5 tỷ đồng/căn. Tôi nghĩ, nếu chỉ dựa vào lương và không có sự hỗ trợ tài chính từ gia đình, bạn bè thì không biết đến bao giờ mới có thể mua được nhà. Hiện giờ chúng tôi đang tìm giải pháp hợp lý để không phải lâm vào cảnh nợ nần quá nhiều”.
Đó là chia sẻ của anh Đinh Công Định (Cầu Giấy) và chị Trần Thị Mơ (Ba Đình, Hà Nội), đây là những người có ý định mua nhà nhưng chưa thể thực hiện được vì thu nhập eo hẹp trong khi giá nhà ngày càng tăng cao. Nếu không dùng đòn bẩy tài chính như vay ngân hàng, nhờ sự hỗ trợ của người thân thì ước mơ có được 1 căn nhà còn rất xa vời…
Các chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản cho biết, một căn nhà riêng hay chung cư ở 2 thành phố lớn hiện có giá ít nhất 2-2,5 tỷ đồng. Nếu dùng đòn bẩy 50-70% giá trị bất động sản thì người mua phải vay khoảng 1,4-1,5 tỷ đồng. Với khoản vay này, người vay phải trả lãi 12 triệu đồng và gốc khoảng 5 triệu đồng mỗi tháng. Do đó, người mua chỉ nên cân nhắc mua nhà tại các thành phố lớn khi có thu nhập từ 30 triệu đồng trở lên.
Với giới trẻ, mới đi làm, mới khởi nghiệp, nếu không nhận được sự hỗ trợ về tài chính từ gia đình thì mức thu nhập tối thiểu để mua được nhà phải từ 30-45 triệu đồng/tháng. Ngưỡng thu nhập này có thể giúp họ đủ khả năng tích lũy được một khoản tiền trả trước và gánh vác việc trả lãi ngân hàng.
Theo PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh – giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, nếu chỉ có thu nhập từ lương cơ bản thì một công chức hay một người lao động bình thường làm việc cả đời cũng không thể mua được nhà. Đây là thực tế chua sót. Tuy vậy, với quan niệm của người Việt Nam “an cư mới lạc nghiệp” thì nhiều người vẫn tìm mọi cách để mua được nhà. Để làm được việc này, họ phải huy động sự trợ giúp từ gia đình, bạn bè cho đến việc vay mượn khắp nơi để mua được một căn nhà, đây gần như là một trong những việc quan trọng trong cuộc đời. Nếu chỉ phụ thuộc vào lương thì rất khó có thể mua được căn nhà như ý nguyện.
Thực tế để mua được nhà, kể cả là nhà ở xã hội thì nhiều người vẫn cần sự trợ giúp của gia đình, anh chị em, bạn bè hoặc có thể vay ngân hàng để có đủ tiền mua nhà.
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh – giảng viên cao cấp Học viện Tài chính
Ông Thịnh cho rằng, để việc mua nhà không còn là gánh nặng của nhiều người thì nhà nước cần xem xét, thay đổi cơ chế và đẩy mạnh đầu tư về nhà ở xã hội, nhà ở công nhân thì khi đó mới có đủ nguồn cung về nhà ở, đáp ứng được khả năng cung ứng ra thị trường và người lao động mới hy vọng có thể mua được nhà. Thứ hai, Chính phủ cũng cần thay đổi cơ chế bằng việc có chính sách tín dụng đối với người có thu nhập chưa cao để họ có thể vay được tiền để mua nhà. Nếu theo chính sách cho vay của Nhà nước hiện nay, người có thu nhập bình quân 11 triệu trở xuống mới được cho vay thì người lao động sẽ không bao giờ vay được tiền mua nhà. Cùng với đó, cần có chính sách ưu đãi về lãi suất cho người vay.
“Nhà nước phải thay đổi tiêu chí để thu hút chủ đầu tư khởi công xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công dân nhanh và đảm bảo chất lượng, khi bán ra thị trường thì mới mong giá nhà hạ và người lao động bình thường mới có thể mua được nhà ở. Bởi vì hai loại hình nhà ở này, nhà nước có tạo điều kiện và có khống chế giá bán đầu ra. Ví dụ, chung cư 20,5 triệu/m2 ở Trung Kính (Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội), chỉ có hơn 100 căn hộ bán ra nhưng có hàng nghìn đơn đủ điều kiện xin được mua nhà. Rõ ràng Nhà nước có khống chế giá thì mới có giá đó, nếu để thị trường tự “điều khiển” thì chắc chắn giá sẽ cao hơn rất nhiều”, TS. Đinh Trọng Thịnh cho hay.
Cũng theo ông Thịnh, bên cạnh sự thay đổi về cơ chế để tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động mua được nhà thì người lao động cũng cần thay đổi quan niệm về nhà ở. Từ trước đến nay chúng ta cứ nghĩ rằng, phải sở hữu một căn nhà hoặc một căn chung cư thì đó mới là nhà của mình, thay vì nghĩ như vậy thì hãy nghĩ đến việc có thể thuê nhà ở xã hội, nhà ở công nhân với thời gian 5-10 năm hoặc có thể lâu hơn. Thuê như vậy thì người thuê không phải lo nhà hỏng hay sửa chữa nhà cửa, khi thấy chất lượng nhà vẫn tốt thì tiếp tục ở, còn khi thấy điều kiện nhà ở không còn phù hợp thì lại chuyển đi thuê nơi khác. Thay đổi quan niệm cũng là cách để có được căn nhà để ổn định cuộc sống, không cần thiết phải sở hữu một ngôi nhà hay một căn chung thì khi đó mới có cơ hội có nhà ở một cách lâu dài, tránh lâm vào cảnh nợ nần quá nhiều.
Các chuyên gia cũng cho rằng, để mua được căn hộ đầu tiên trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, khi mới lập nhiệp hoặc lập gia đình, người mua có thể tìm kiếm các giải pháp bất động sản linh hoạt.
Trong khoảng thời gian 3-5 năm sau khi kết hôn và trước khi có con, các cặp vợ chồng trẻ chưa có nhiều tích luỹ, nên tìm kiếm những bất động sản hình thành trong tương lai. Những đối tượng này chưa cần thiết phải sở hữu một ngôi nhà ngay lập tức, thay vào đó, họ có thể đầu tư vào một căn hộ hoặc nhà ở phố với tỷ lệ thanh toán ban đầu là 30-50%, phần còn lại vay mượn từ ngân hàng. Hoặc nếu có điều kiện hơn thì có thể mua nhà xa trung tâm có không gian sống rộng hơn, dành tiền đầu tư nội thất; hay thay vì thuê căn hộ, nhà phố trung tâm đắt đỏ, nhiều người ra vùng rìa để mua được nhà giá hợp lý, thoáng rộng.